Siyasetin Yeni Formatı

Fahrettin YILDIZ

 Aydınlanma ve moderniteyle birlikte pragmatizmin/faydacılığın ve çıkarcılığın yükselmesine paralel olarak siyaset ahlaktan boşandırıldı. Ticarette doğruluk siyasette ahlak aranmaz denilerek onun temelinin çıkar gözetme ve başarı olması gerektiği ileri sürüldü. Bu yaklaşım Avrupa başta olmak üzere giderek bütün dünyada hâkim hale geldi.
 
Ülkemize gelince milli mücadele yıllarında savaşa katılanların tümü, hayatlarını kendilerini aşan yüce değerler uğruna ortaya koymuşlardı. Ancak Türkiye’de tek partili ve çok partili siyasi hayata geçilmesiyle birlikte Türk siyasetine pragmatizm de girdi. Özellikle 1950’lerden sonra Amerika ile girişilen “stratejik ortaklık” ilişkisi bunun zemini hazırladı. Bu aşamadan sonra “siyaset” deyince artık insanların aklına daha çok “hile, yalan, kurnazlık, ayak oyunu, iki yüzlülük, çalma, çırpma, yolsuzluk ve benzeri şeyler” gelmeye başladı. Bu durumda siyasetin yeniden formatlanması, ona insanın en onurlu ve erdemli eylemi olarak eski değil, eskimez itibarının yeniden iade edilmesi gerekir.

Bu yeni format için yapılması gerekenlerden bazıları şu şekilde ifade edilebilir:
 a)- Siyaset ne pahasına olursa olsun sırf çıkar sağlama ve tahakküm kurma aracı ve süreci olarak görülmemeli, bilakis o, adalet, hakkaniyet, özgürlük, doğru ve faydalı hizmet icrası olarak ortaya konulmalı.
 b)- Demokrasi, bir grup iktidar ve çıkar gurubunu devlet kurumlarının ve kaynaklarının, diğer bir ifadeyle musluğun başına getirmeye imkan veren bir oyun olmaktan çıkarılmalı.
 c)- İktidar, seçmenlere hizmet adı altında rüşvet verme aygıtı olmaktan kurtarılmalı, iktidar olmak “emaneti üstlenmek” olarak algılanıp vatandaşlar arasında adalet ve fırsat eşitliği sağlamalı.
 d)- Milliyetçilik politik bir ideoloji olmaktan çıkarılıp insanların ait olduğu doğal ve ahlaki bir duygu olarak algılanmalı, anayasal vatandaşlık da eşitlik bağlamında yeniden tesis edilip Anadolu’nun bin yıl boyunca karılmış tarihi ve kültürel birliği korunmalı.
 e)- İdeolojik olmak daha ziyade sivil toplum kuruluşlarına ve siyasal partilere has bir özellik olduğundan “ideolojik devlet” yerine insan haklarına dayanan ve hakem rolü üstlenen “hukuk devleti” kurulmalı.
 e)- Bürokrasiye yerleşip “Bizden olsun çamurdan olsun” diye dile getirilen ilkel, çıkarcı ve kayırıcı anlayış bir an önce terk edilmeli, bunun yerine kamu menfaat ve maslahatını esas alan “ehliyet ve liyakate” yer verilmeli.
 f)- Halkın siyasal kültür hafızasına yerleşmiş olan “sağ-sol, liberal-muhafazakar, ilerici-gerici, alevi-sünni, Kürt-Türk” gibi bölücü kavram putları yerine “ahlaklılar- ahlaksızlar, namuslular- namussuzlar, haklılar- haksızlar” gibi somut karşılıkları olan ve insanları yüksek değer ölçeğinde birleştiren maneviyat kavramlarına itibar edilmeli.
 h)- “Söz”ün değerinin düştüğü, “yüz”ün kızarmayıp kaybolduğu küresel siyaset yapma tarzı yerine, söze güvenmeyi, yüze de utanıp kızarmayı sağlayan yeni bir siyasi tarz ikame edilmeli.
 ı)- Ekonominin egemenliğine ve tiranlığına rağmen siyasetin gücüne, önemine ve önceliğine inanılmalı; parti liderliğinde de “karizmatik liderlikten” “bilge adamlığa” geçilmelidir. (Daha ayrıntılı bilgi için bkz. İlhami Güler, Realpolitik-Muhafazakarlık Karşıtı Yazılar, s.213-215) Bunlar veya konuyla ilgili diğer ilkeler siyasetin canı ve kanı mesabesindedir.

Şayet siyaset bu ilkeler doğrultusunda yapılırsa ülkenin karşı karşıya olduğu pek çok sorun kolayca çözülebilir.