Balkan Savaşlarından Alınacak Dersler

Abdurrahman ZEYNAL

Sultan II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesiyle başlayan siyasi kargaşa, ordu içindeki guruplaşmalar, İtalyanların Bingazi'ye saldırmalarıyla başlayan Tobruk-Derne savaşları, münevverlerin gelişen olayları idrak edememeleri ve tedbir alması gerekenlerin zamanında etkin tedbir almamaları sonucu 8 Ekim 1912 tarihinde başlayan Birinci Balkan Savaşı Balkanların kaybedilmesiyle sonuçlanmış, Milyonlarca Müslüman Türk ve Balkan kavimleri mecburi olarak Anadolu'ya göç etmiş, 30 Mayıs 1913 tarihine kadar 182 bin kilometre kare toprak kaybı, 7 milyona yakın muhacirin yollara düşmesiyle İstanbul'da tam bir can pazarı yaşanmış bu arada bir milyondan fazla Müslüman yollarda şehit edilmiş, hastalıktan , açlıktan ve zor şartlardan dolayı hayatını kaybetmişti. Bütün bunlara sebep olan şartlardan biri olan Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ Krallıklarından oluşan koalisyon güçleri ile savaşan Osmanlı ordusunun yenilmesi sonucu ortaya çıkan acı tablo sebep olmuştu. Balkanlardaki topraklarının çoğunu ele geçirdi. Arnavutluk da bağımsızlığını kazandı.

OSMANLI DEVLETİ BALKAN SAVAŞINI NEDEN KAYBETTİ?

Kuzey Afrika'da ve Libya'da savaşa hazırlıksız olan devlete İtalyanlar ansızın saldırarak Trablusgarp Savaşı'nı başlatmaları (1911) Osmanlı subaylarının Bingazi'yi kurtarmak için bu savaşa katılmaları.

Osmanlı yöneticileri Balkanlar'da bir karışıklığın meydana gelmeyeceği fikrine kendilerini o kadar şartlamışlardı ki bölgeden, 200 tabur yaklaşık 75. 000 kişilik bir askeri mevcudu terhis etmişlerdi.

Stratejik olarak Osmanlı ordusunun teçhizatı düşman ordularından daha üstün olmasına karşılık düşmana sabotaj, baskın ve ani hücum yapabilecek mevzilerde yerleştirilmemiş olması

Sırbistan'ın, Almanya'dan satın aldığı ağır silahların Selanik Limanı üzerinden geçirilmesine şaşırtıcı bir biçimde izin verilmiş olması ve dolayısıyla Balkan Devletleri'nin silahlanması hususunda kayıtsız kalınması, gerekli tedbirlerin alınmamış olması

Politika tüm askeri birliklere sirayet etmiş bunun neticesinde sivil ve askeri bürokrasi arasında çekişmeler en üst düzeye çıkmış, İttihat ve Terakki Fırkası ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası taraftarları arasında siyasi görüş ayrılıkları nedeniyle bir birlerine yardım etmemeleri, yer yer düşmanca tavır almaları Bulgarların Çatalca'ya kadar gelmelerine sebep olmuş, Edirne'de düşmana dayanan askerlerin aç , susuz, perişan olup binlerce şehit verilmesine sebep olmuştur.

BALKAN SAVAŞININ ACI SONUÇLARI:

Balkan Savaşında Osmanlı Devleti yüz binlerce asker kaybetti. Yılların çabasıyla elde edilmiş binlerce top kaybedildi. Silahların büyük bölümü düşman devletlerin eline geçti. Silah stoklarında ciddi azalmalar oldu.

Savaş, çok sayıda Tük, Arnavut, Pomak, Boşnak ve diğer Müslümanların birçoğunun katledilmesine, yollarda açlık, susuzluk ve hastalıklardan ölmesine ve mecburi göçüne yol açtı. Balkanlar'daki nüfusun demografik yapısı Türkler aleyhine gelişti.

Ordu tecrübesiz ve mesuliyet duygusundan uzak subaylarca idare edildiğinden Doğu ve Batı cephesi olarak iki tertipte savaşan Osmanlı Ordusu'nun ilk önce doğu kısmı Bulgarlar tarafından mağlup edilmiştir. Daha sonra Batı cephesiyle irtibatı kesilen Osmanlı Ordusu, Sırp ve Yunanlarla savaşan birliklerini de kaybetmiştir.

Arnavutların çoğu Osmanlı tarafında savaşırken, 1910'daki olaylar ve 1911'deki ayaklanma nedeniyle Arnavutların bir kısmı Osmanlı devletinin karşısında yer almış böylece Arnavutluk Balkanlarda en son bağımsız olan devlet olmuştur.

Savaşın altı ay gibi kısa sürmesi Osmanlı İmparatorluğu'nun Anadolu ve Ortadoğu'daki askeri birliklerinin zamanında savaş alanına intikalini olumsuz etkilemiş, böylece Balkan devletleri bu durumdan azami fayda sağlamışlardı.

OSMANLI DEVLETİ ÇOK AĞIR BİR YENİLGİ SONUCU KAYBETTİĞİ TOPRAKLAR

Bulgaristan ordusu, Çatalca önlerine kadar ilerleyerek İstanbul'u tehdit eder konuma yükselmiştir. Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan orduları, Makedonya'yı tamamen işgal ettiler. Diğer Balkan ülkelerini kendine karşı tehdit olarak gören Arnavutluk mecburen bağımsızlığını ilan etti. Yunanistan, Gökçe ada ve Bozca ada dışındaki tüm adaları işgal etti.

Taraflar arasında savaşı bitiren anlaşma 1913 yılı Mayıs ayında Londra'da imzalandı. Londra anlaşmasına göre:

1-Arnavutluk bağımsızlığına kavuştu.

2-Girit adası Yunanistan verildi.

3-Osmanlı İmparatorluğu'nun Trakya sınırı Edirne ve Kırklareli sınır dışında kalacak şekilde Midye-Enez hattına çekildi.

Bu vilayetlerimiz ancak ikinci balkan savaşı sonunda geri alındı.