Kuran Kursları

Abdurrahman ZEYNAL

Kur’an Kurslarının kuruluş tarihi cumhuriyetin ilk yıllarına dayanmaktadır.1924 yılında "Tevhid-i Tedrisat Kanunu" çıkarılınca medreseler "İmam Hatip Okuluna" dönüştürülmüş, onlarda zamanla kapanınca Diyanet İşleri Başkanlığı harekete geçerek "Daru'l Huffaz" yani Hafız Mekteplerini açmak için girişimleri başlatmış ve 1925 yılı bütçe görüşmelerinde 50 milletvekilinin ortak imzasıyla verilen bir önergeyle bütçeye “Hafız-ı Kuran yetiştirmek üzere 10 kişi için 50 bin liralık tahsisat konması” teklif edilmiş, önerge kabul edilerek yürürlüğe konmuştur.

Diyanet İşleri Başkanlığı 1925 yılı bütçesinde de “Huffaz Muallimleri Ucaratı” olarak ayrı bir ödenek faslı açılarak bugünkü Kuran Kurslarının temelleri atılmıştır..

1925 yılında kurulmaya başlanan "Kur'an Kurslar"ı zamanla artış göstermiştir. İlk kurulduklarında dokuz ayrı şehirde faaliyete başlayan 9 kurs yıllar içinde gelişmeler kaydederek 1934 yılında sayıları 14'e ulaşmıştır. 1925 yılında 9 kursta toplam 232 öğrenci okumaya başladı. 1934-1945 arasında Kuran kursu sayılarında meydana gelen artış sonucunda 1945 yılı itibarıyla 41'e ulaşmıştır.

1945’ten 1950 yılları arsında Kuran Kursu sayısında meydana gelen artışlar devam etmiş, sayıları 41'den 127'ye çıkmıştır. Geçen zaman içinde kursa devam eden öğrenci sayılarındaki artış gözle görülür hale gelmiştir. Mesela 1945 yılında 41 adet kurs varken bu sayı 1946 yılında 61'e ulaşmıştır. Kursa giden toplam öğrenci sayısı da 2.765 'e ulaşmış, 1948 yılında alınan bir kararla İmam-Hatip yetiştirme kursları açılmış, devamında yapılan çalışmalarla İmam Hatip Okullarının kuruluş alt yapısı oluşturulmuştur.

1950’ye gelindiğinde kurs sayısı 127 olmuş, Kuran Kursu sayısındaki artışa bağlı olarak öğrenci sayısı da hızla artarak 8706'ya çıkmıştır. 1950-1980 yılları arasında Kuran kursları sayısındaki artışla birlikte sayı 2610, öğrenci sayısı ise 67.816'yı bulmuştu. Kurs sayısında ve talebe sayısındaki artış seksenli yılarda ve doksanlarda da artış göstermeye devam etmişti.

28 Şubat öncesinde yani 1997 yılında kurs sayısı hızla artarak 5241'e, öğrenci sayısı 180.000'lere ulaşmıştı. Ancak 28 Şubat sürecinin devamında alınan sıkı tedbirler sonucu bu artış durmuş ve azalma eğilimine girmişti. 2000 yılına gelindiğinde kurs sayısında ve öğrenci sayısında ciddi azalmalar olmuş, aktif Kuran kurusu sayısı 3.252'e gerilerken, öğrenci sayısı 90.353 kişiye düşmüştü.

2012 yılına gelindiğinde 12 yıllık sürede kuran kursları sayısı çok hızlı artış göstererek 11.075 ulaşmışken toplam 16.824 öğretici görev almıştı. Usta öğretici olarak görev alanların sayısı gelişmeye ayak uydurmuş, aynı zamanda işsizliğinde bir çözüm şeklinde ortaya çıkmıştı. Artık Kuran Kurslarında binlerce insan işe ve aşa kavuşmuştu. 

Yapılan çalışmalar bir gerçeği de ortaya çıkarmış özellikle kurslara giden bayan öğrenci sayısındaki artış sonucu Kurslara giden kadınların sayısının %86'sı kadınlardan oluşmuştur. Aynı dönemde hafızlık yapanların sayısı 20.123 olmasına karşılık kadınların sayısı erkekleri geçmiş ve %59'u kadınlardan oluşmuştu. Kur'an-ı Kerimi yüzeyden okuyan öğrencilerin sayısı 392.311'e çıkarken bunların %85'i kadınlardan oluşmuştu. Toplam öğrenci sayısı 412. 424 kişiye ulaşılmıştı. Bu sayılara özel Kuran öğrenenler dâhil edilmemiş, il müftülüklerince yazları camilerde açılan yaz Kuran Kursları bu sayılara dâhil edilmemiştir. 

Ayrıca geçen bu sürede Valiliklerin onayı, müftülüklerin istemesiyle açılan ve her yaşta Kuran-ı Kerim öğrenmek isteyen vatandaşlar için "Akşam Cemaat Odası ve Kuran Kursları" açılmış ve Kuran okuma faslı uzun yıllardan beri devam ede gelmiştir. Cumhuriyetin kurulduğu günden beri Kuran okuma kursları artarak devam etmiştir.

Yine Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 22.000 kişi üzerinde yaptığı bir anket çalışmasına göre toplumun %40'ı Kuran okumasını biliyor iken %60 kişi kuran okumasını bilmiyor. Bilmeyenlerinde %20'si hayatında Kuranı Kerimi hiç eline almamış olduğu gerçeğini de ortaya çıkarmıştır.

12.06.2017 Erzurum.