İlköğretim'de kökten reform
Enes ÇINAR
Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği yenilendi. İlköğretim okullarının 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarında haftalık ders saati 3'ten az olan derslerde bir yarıyılda en az 2, haftalık ders saati 3'ten fazla olan derslerde en az 3 kez sınav yapılacak. Eski düzenlemede tüm dersler için bir yarıyılda en az 2 sınav yapılması öngörülmüştü.
Yeni düzenlemede, kopya çeken öğrencilere ''sıfır'' verilmesi uygulaması da kaldırıldı. Ancak kopya çeken öğrencilerin sınavları geçersiz sayılacak ve yarıyıl notunun hesaplanmasında aritmetik ortalama alınırken sınav sayısına dahil edilecek.
Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin bazı
maddelerinde değişiklik yapıldı. Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında
yayınlanarak yürürlüğe giren yönetmelik hükümleri, 2006-2007
eğitim-öğretim yılından itibaren geçerli olacak.
Eski yönetmelikte ''Sınav Sayısı'' olarak yer alan madde, yeni yönetmelikte ''Ölçme ve Değerlendirmenin Niteliği ve Sayısı'' başlığıyla yeniden düzenlendi. Eski yönetmelikteki ''4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda bir yarıyılda bir dersten yapılacak yazılı sınav sayısı 2'den az olmamak üzere ders yılı başında zümre öğretmenleri tarafından tespit edilir. 1, 2 ve 3. sınıflarda sınav yapılmaz'' hükmü şöyle düzenlendi: ''1, 2 ve 3. sınıflarda öğrencilerin gelişimi, ilerleme ve çabaları, sınavlar yapılmaksızın, proje, performans ödevi ve ders içi performanslarını temel alan öğretmen gözlemlerine dayalı olarak değerlendirilir.
4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda bir yarıyılda, haftalık ders saati
3'ten az olan derslerde en az 2; 3 ve 3'ten fazla olan derslerde ise
en az 3 sınav yapılır. Öğrencilerin başarıları sınavlarla birlikte
proje, performans ödevi, ders içi performanslarına dayalı olarak
değerlendirilir. Öğrenciler, bir ders yılında istedikleri ders veya
derslerden bireysel ya da grup çalışması şeklinde en az bir proje, her
yarıyılda derslerden bireysel ya da grup çalışması şeklinde en az bir
performans ödevi hazırlar. Projeler ve performans ödevleri, öğretmence
belirlenen ölçütlere göre hazırlanan değerlendirme ölçeği veya
dereceli puanlama anahtarına göre değerlendirilir. Öğretmenler,
değerlendirme ölçütlerini belirlerken öğrencilerin görüşlerinden de
yararlanabilir. Öğrencilerin ders içi performansları bütün derslerden
bir yarıyılda en az bir derse katılım puanı verilerek
değerlendirilir.''
-SEÇMELİ DERSLER-
Sınavların süresi eskiden olduğu gibi bir ders saatini aşamayacak.
Soruların yazdırılması bu süreye dahil olmayacak. Okulun imkanları
elverdiği ölçüde sınav soruları önceden çoğaltılarak sınıfa
getirilecek.
Görsel Sanatlar, Müzik, Beden Eğitimi, Teknoloji ve Tasarım
derslerinde öğrencilerin başarıları, öğretim programlarında yer alan
ölçme ve değerlendirme etkinliklerine dayalı olarak belirlenecek.
Seçmeli dersler ile rehberlik ve sosyal etkinlikler notla
değerlendirilmeyecek ancak karnede ve diğer belgelerde gösterilecek.
-KOPYACI ÖĞRENCİLERE SIFIR VERİLMEYECEK-
Kopya çeken öğrencinin sınavı geçersiz sayılacak ve notla
değerlendirilmeyecek. Ancak yarıyıl notunun hesaplanmasında aritmetik
ortalama alınırken sınav sayısına dahil edilecek. Ayrıca bu durum,
ders öğretmeni tarafından okul yönetimine bildirilecek.
Eski yönetmelikte ''Kopya çeken öğrenciye not olarak sıfır (0)
verilir. Ayrıca durum, ders öğretmenince okul yönetimine bildirilir.
Öğrencinin durumu, öğrenci değerlendirme kuruluna gitmeden müdür
yardımcısı, ders öğretmeni, rehber öğretmen, veli ve öğrencinin
katılımıyla değerlendirilir'' hükmü yer alıyordu.
Bunun yanı sıra, geçerli özrü olmadan sınava katılmayan veya proje
ve performans ödevini teslim etmeyen öğrencilere de eskisi gibi
''sıfır'' verilmeyecek. Ancak aritmetik ortalama alınırken sayıya
dahil edilecek.
-''SÖZLÜ'' YOK-
Öğrencinin başarısının ölçülmesine ilişkin esaslar da yeniden
belirlendi. Öğrencilerin başarıları sınavlar, projeler, performans ödevleri,
derse katılım ve ders içi performanslarından alınan puanlara göre
tespit edilecek. Eski düzenlemede ''Öğrencinin başarısı, derslerin
özelliklerine göre yazılı ve uygulamalı sınavlar ile sözlü, ödev veya
projelerden alınan notlar esas alınarak tespit edilir'' hükmü yer
alıyordu.
Öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesinde ''ders, uygulama
ve değerlendirme etkinliklerine katılmaları'' da esas alınacak. Eski
düzenlemede, ''Öğrencilerin ders, ödev, işlik, uygulama, laboratuvar
çalışmalarına ve sınavlara katılmaları zorunludur'' hükmü bulunuyordu.
Öğretmenler, ölçme ve değerlendirmenin genel esaslarını derslerin
öğretim programlarında yer alan genel amaçları ve kazanımlarını
dikkate alarak öğrencilere sınav uygulayacak, proje ve performans
ödevleri yaptıracak.
-SINAV SONUÇLARI 10 GÜN İÇİNDE AÇIKLANACAK-
Öğretmenler, sınavların yapıldığı, proje ve performans ödevlerinin
ise teslim edildiği tarihten başlayarak en geç 10 gün içinde sonuçları
öğrencilere bildirecek. Projeler, öğrencileri bu çalışmalara
özendirmek amacıyla sınıfın veya okulun uygun bir yerinde
sergilenecek.
-DERS YILI NOTLARI NASIL BELİRLENECEK?-
Yarıyıl notları belirlemede, ilköğretimin ilk 3 sınıfı ile diğer
sınıfları birbirinden ayrıldı. 1, 2 ve 3. sınıflar için bir dersin yarıyıl notu, öğrencilerin proje, performans ödevi ve ders içi performanslarını temel alan öğretmen gözlemlerine dayalı olarak belirlenen puanların aritmetik
ortalamasının nota çevrilmesiyle oluşturulacak.
4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda ise yarıyıl notu da, öğrencilerin
proje çalışmalarından, performans ödevlerinden ve ders içi
performanslarından aldıkları puanlardan ayrı ayrı alınacak ortalamalar
ile sınav puanlarının toplamının aritmetik ortalamasının nota
çevrilmesiyle belirlenecek.
Bilimsel, sanatsal, sosyal, kültürel, sportif ve benzeri etkinliklerde başarılı çalışmalar yapan öğrencilere yarıyıl notunun bir not fazlası, bu etkinliklerle ilişkili olan ders öğretmeni tarafından takdir edilebilecek.
-SAĞLIK RAPORLARI-
Yeni düzenlemeye göre, özel sağlık kuruluşlarından alınan raporlar
da geçerli sayılacak. Sağlık durumları veya bedensel engelleri nedeniyle uygulamalı derslere giremeyecek durumdaki öğrenciler bu durumlarını resmi ya da özel sağlık kurum ve kuruluşlarından alacakları raporla belgelendirmek zorunda olacaklar. Raporda sağlık durumları veya bedensel engelleri geçici bir süre ya da sürekli olarak Beden Eğitimi, Görsel Sanatlar, Müzik, Teknoloji ve Tasarım derslerinin tümüne ya da hangi faaliyetlerine engel oluşturduğu açıklanacak. Bu durumdaki öğrenciler rapor süresince bu derslerde raporda belirtilen faaliyetlerden sorumlu tutulmayacaklar.
-KAYIT VE NAKİLLER-
Yeni yönetmelikte ilköğretim okullarına kayıtlarla ilgili yeni
düzenleme yapıldı. Buna göre kayıtlar sırasında ikamet belgesi yerine
velilerin beyanı esas alınacak. Ancak gerektiğinde nüfus cüzdanı ve
ikamet belgesi istenebilecek. Kayıtlar elektronik ortamda da
yapılabilecek. Okul nakillerinde de velinin beyanı esas olacak ve
nakiller elektronik ortamda gerçekleştirilebilecek.
Yeni düzenlemede, öğrencinin velisi olabilecek kişilere yaş sınırı
getirildi. Buna göre, okulun bulunduğu yerde oturan, öğrencinin
eğitim-öğretim durumu ile yakından ilgilenebilecek anne, baba veya
yasal sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından yazılı olarak bildirilen
ve 18 yaşından büyük olan bir kişi de veli olabilecek.
ÖĞRENCİ KARNELERİNDE ARTIK ''PEKİYİ'', ''İYİ'' DEĞERLENDİRMELERİ BULUNMAYACAK
İlköğretim okulu öğrencilerine, gelecek yıldan itibaren ''yenilenmiş'' karneler verilecek. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği yenilendi. Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan yeni yönetmelikte, öğrenci karnelerinde yer alan '''Davranışların Değerlendirilmesi'' başlıklı kısmı değiştirilerek, öğrencilerin görgü kurallarına uyup uymadıkları, başkalarının haklarına saygı gösterip göstermedikleri ve bağımsız karar verme yetenekleri gibi bazı becerilerinin de değerlendirilmesine ilişkin hükümler konuldu.
Yenilenen yönetmeliğe göre, eğitim-öğretim sürecinin her
yarıyılında öğretmenler, öğrencilerin hem öğretim programının
öngördüğü becerilerdeki gelişimleri hem de toplumsal davranış
kurallarındaki gelişim düzeyleri hakkında değerlendirme yapacaklar.
Öğrencilerin gelişim düzeyleri, sınıf öğretmeni veya şube rehber
öğretmeni tarafından aynı şubede derse giren diğer öğretmenlerin
görüşleri de alınarak, ''Gelişim Düzeyinin Üstünde'', ''Gelişim
Düzeyine Uygun'', ''Desteğe İhtiyacı Var'' şeklinde değerlendirilecek.
Böylece artık öğrencilerin davranışlarının karşısında belirtilen
''Pekiyi'', ''İyi'' değerlendirmeleri karnelerde yer almayacak.
-NOTLA DEĞERLENDİRİLMEYECEK-
Gelecek yıldan itibaren verilmeye başlanacak karnelerde,
öğrencilerin şu davranışları ve becerileri değerlendirilecek:
''Bağımsız Olarak Çalışma, Grup Halinde Çalışma, Sınıf
Etkinliklerine Katılma, Materyalleri Özenli Kullanma, Aldığı Ödevleri
Yerine Getirme, Bağımsız Karar Verme, Planlı ve Düzenli Çalışma,
Başkalarının Haklarına Saygı Gösterme, Kendi Haklarının Bilincinde
Olma, Okul ve Toplum Kurallarına Uyma, Kararlarında Adil Olma, Etkili
İletişim Kurma, Arkadaşlarıyla Yardımlaşma, Çevreyi Temiz Tutma,
Karşılaştığı Sorunları Çözme, Yaratıcı Düşünme, Araştırma Yapma.''
Bu şekilde belirlenen ''kişisel ve sosyal beceriler'', notla
değerlendirilmeyecek.
-VELİ GÖRÜŞÜ VE SINIF GEÇME-
Sınıf seviyesine göre yetersizlikleri görülen öğrenciler için
ikinci yarıyılın ilk ayı içinde sınıf veya branş öğretmenleri, okul
rehber öğretmeni, okul yönetimi ve öğrenci velilerince, öğrencinin,
okulun ve çevrenin durumuna göre alınacak tedbirler kararlaştırılacak.
Gerektiğinde ilköğretim müfettişlerinin rehberliğinden de
yararlanılarak, kararlaştırılan önlemler tutanakla tespit edilecek ve
uygulama sonuçları rapora bağlanacak.
Alınan bütün önlemlere rağmen bir üst sınıfta güçlüklerle
karşılaşabilecek öğrencilerin sınıf geçmesine veya sınıf tekrarına, 1,
2 ve 3. sınıflarda okul müdürünün veya görevlendireceği müdür
yardımcısının başkanlığında sınıf öğretmeni ile varsa okulun rehber
öğretmeni karar verecek. 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda ise şube
öğretmenler kurulunda, 4 ve 5. sınıflar için şube öğretmenler kurulu
oluşmaması halinde okul müdürünün veya görevlendireceği müdür
yardımcısının başkanlığında sınıf öğretmeni ile okulun rehber
öğretmeni tarafından karar verilecek. Bu kararda, oyların eşit olması
halinde başkanın bulunduğu tarafın görüşü kabul edilecek.
-ÜSTÜN ÖĞRENCİLER-
İlköğretimde beden ve zihince gelişmiş, bilgi ve beceri yönünden
sınıf düzeyinin üstünde olanlar, sınıf ve şube rehber öğretmenin
önerisi ile velinin de görüşü alınarak, öğretim yılının ilk ayı içinde
sınıf yükseltme sınavına alınacaklar ve başarı kazananlar bir üst
sınıfa geçebilecekler. Daha önce ilköğretimin ilk beş sınıfındakiler
için tanınan bu hak, ilköğretim ilk yedi sınıfı için genişletildi.
4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda ders yılı içinde öğretmensizlik,
salgın hastalık ve doğal afet gibi nedenlerle boş geçen dersler için
öğretim yılının ikinci yarısında yetiştirme programı uygulanacak.
-HAMİLE ÖĞRETMENLERİN NÖBETİ-
Okuldaki öğretmen sayısının yeterli olması durumunda, kadınlarda
20, erkeklerde 25 hizmet yılını dolduran öğretmenlere nöbet
verilmeyecek. Ancak ihtiyaç duyulması halinde bu öğretmenlere de nöbet
yazılacak. Hamile öğretmenlere de doğuma 3 ay kala ve doğumdan sonra bir yıl nöbet görevi verilmeyecek. Eski düzenlemede, doğuma 3 ay kala
ve doğumdan sonra 6 ay nöbet verilmeyeceği hükmü yer alıyordu.
-DİSİPLİN CEZALARI-
Eski düzenlemede, ''okul değiştirme cezası'' öngörülen ''Okul
içinde ve dışında dernek, siyasi parti ve sendikaların propagandasını
yapmak ve bunlarla ilgili eylemlere katılmak'' ve ''Herhangi bir
kurum, dernek ve örgüt adına yardım ve para toplamak'' hükümlerindeki
''dernek'' ifadesi çıkarıldı.
Öğrenci velisi, öğrenci hakkında verilen kararlara karşı tebliğ
tarihinden itibaren 5 gün içinde okul müdürlüğüne itirazda
bulunabilecek. Okul müdürlüğü, kınama ve uyarma yaptırım ile ilgili
itirazları inceleyecek.
-ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINI DEĞERLENDİRME KURULLARI
İlköğretim okullarında öğrencilerin ilgi, istek, yetenek ve
ihtiyaçlarını belirleyerek olumlu davranışlar kazanmaları ve olumsuz
davranışların önlenmesi için ''Öğrenci Davranışlarını Değerlendirme
Kurulu'' oluşturulacak.
Müdür başyardımcısı veya müdür yardımcısı başkanlığında,
öğretmenler kurulunca seçilen birer sınıf ve birer şube rehber
öğretmeninden bir asil bir yedek üye, bir okul rehber öğretmeni ve
okul aile birliği ve öğrenci kurulu başkanından oluşturulacak bu
kurulun çeşitli yetkileri olacak.
Bu kurullar, özel yeteneği belirlenen öğrencilerin alanlarıyla
ilgili gelişimlerini sağlayacak tedbirleri alacak, uyum sağlamakta
güçlük çeken öğrencinin davranışlarını inceleyip nedenlerini
araştıracak. Kurul, öğrencilerin gösterdikleri olumsuz davranışlarla
ilgili olarak sağlık kurum ve kuruluşlarına sevklerini de
önerebilecek.
Kurul, ''öğrencilerde görülen olumsuz davranışların olumlu hale
getirilmesinde, eleştiri, öz eleştiri bilincini geliştirmek, yanlış
davranışların farkına varılmasını sağlamak ve doğruyu kavramalarına
yardımcı olmak amacıyla ''yaptırım'' yerine ''ikna sürecinin''
işletilmesiyle ilgili olumlu davranışların ödüllendirilmesi için
gerekli tedbirleri alacak.''
Kurul, ''öğrencilerin sorumluluk almalarına, dürüst, güvenilir,
saygılı ve başarılı olmalarına katkıda bulunmak, zararlı alışkanlıklar
edinmelerini ve uygun olmayan yerlere gitmelerini önlemek için
girişimlerde bulunmak ve bu amaçla veli-çevre işbirliğini sağlamak''
görevini de üstlenecek.
Çalışmalarını okul rehberlik ve psikolojik danışma servisi ile
eşgüdüm içinde yürütecek olan Kurul, bütün tedbirlere rağmen
uyumsuzluk gösteren öğrencilerle ilgili uygulanacak yaptırım kararını
alacak.
Kurul, başkanın ya da üyelerin yarısından bir fazlasının isteğiyle
toplanacak.
-SINIFLARDA ZAMAN ŞERİDİ VE ÜNİTE KÖŞELERİ ŞART DEĞİL-
Eski yönetmeliğin 145. maddesinin üçüncü fıkrasındaki ''1, 2, 3, 4
ve 5'inci sınıflarda, sınıf seviyesine uygun zaman şeridi ve ünite
köşeleri, bütün sınıflarda da Türkiye siyasi haritası ve öğrenci andı
ile her sınıfın seviyesine uygun ders araçları bulundurulur. Üzerinde
devamlı çalışılacak araçlar, duvarın zedelenmesini önlemek için ayrı
bir zemin üzerine asılır'' şeklindeki hüküm, ''sınıf seviyesine ve
programa uygun ders araçları bulundurulur'' şeklinde değiştirildi.
Okul yöneticileri ve öğretmenler Resmi Gazete, Tebliğler Dergisi,
genelge ve duyuruları Bakanlığın web sayfasından takip etmekle sorumlu
olacaklar.
-YÜRÜRLÜK-
2003 tarihli yönetmelikteki eğitim-öğretimde göz önünde
bulundurulacak genel konuların düzenlendiği 7., nakilin düzenlendiği
19., sözlü notunun düzenlendiği 37., not çizelgelerinin yer aldığı 44.
eğitim şefleriyle ilgili hükümlerin bulunduğu 73. maddeleri, öğrenci
davranışlarını değerlendirme kurulunun yer aldığı 116, 117, 118, 120,
121, 122 ve 125. maddeleri 107. 142. ve 145. maddelerin de bazı
fıkraları yerlerine yeni düzenlemeler yapıldığı için yürürlükten
kaldırıldı. Yeni yönetmelik, 2006-2007 eğitim-öğretim yılından geçerli olmak üzere bugün yürürlüğe girdi.
#
