Mümkünlü Değil Temkinli
Mustafa Özbilge
En son söylenecek sözü, bazen en başta söylemek gerekiyor. Biz de öyle yapıp diyoruz ki: “Eğer ‘mümkünlü’ diye bir şeyden bahsedeceksek; Taraklı, her şeyin mümkün olduğu bir yer olmadığı için ‘mümkünlü’dür. Her şeyin mümkün olduğu bir yer olsa idi, ‘mümkünlü’ olamazdı."
Şimdi bu cümlelerimizi temellendirelim.
İki tür mümkünlü vardır:
1- Bugünkü modern şehirler (olanak şehirler).
2- Taraklı gibi geç modernleşen veya modernleşmesini tamamlayamamış (inatçı) yerler.
Modern şehirler, sınırsız imkanlar sunmaya çalışır insanlara. Sınırları, yine başka(ca) insanlar tarafından sınanmış, çizilmiş sınırlardır bunlar. Kâfirler, sınırları zorlayan yaldızlı ihtiyaç güdülemesiyle, reklamla, sonsuzluğun ve sınırsızlığın olduğu aldatmacasını liberal-kapitalist pazarlarında sürekli işleyerek, kışkırtarak, azdırarak “yok yok” mantığınca piyasa oluştururlar. Büyük alışveriş merkezleri, ibadet şuuruyla gidilen, kastettiğimiz şehirlerdeki tipik mabetlerdir. “Ne ararsan bulunur, derde devadan gayrı.”
Olanaklar “alabildiğine” geniş tutulur, hayaller değil. Satın aldıkça, sahip oldukça veya sahip olacak imkana sahip oldukça, mümkünü olmayan hiçbir şey yoktur.
Her şey alınır-satılır.
Evvela insan…
İnsan, şehirlerin sunduğu bu imkan zenginliği içerisinde, üstünü bir türlü örtemediği, kapatamadığı ve gün geçtikçe derinleşen bir uçurumun yanı başında bulunduğunun farkına varır. Şehrin insanı için doldurulamaz, tanımlanamaz bir boşluktur içinde, büyür de büyür. Baş döndürücü, bulantılı bir hâl.
Şehirler, dışa dönük mekanlardır. Sizi dışarıya yoğunlaştırır.
Dışa mahkum eder.
Her an dikkatli, teyakkuzda olmak zorunluluğu vardır şehirlerde. Yoksa altüst oluverir hesaplar. Dakikaların değil, saniyelerin hesabı tutulur bu yüzden. Kemiyet keyfiyete etki eder devamlı. İçeriyi boğarcasına koza gibi örer. Nihayetinde nefes bile alamaz duruma getirtir.
“Tebdil-i mekanda ferahlık vardır” fikrince, egzotik yerler keşfedilip bu yerlerin, gizli sancılara biraz olsun merhem olacağı umudu filizlenir yüreciklerde. Dağlar, ormanlar, çöller değildir aranan; kendini dinletecek bir belde: Taraklı, aranan, işte böyle bir imkanı sunabilecek beldedir. Şehrin debdebesinden, tantanasından, keşmekeşinden, dağdağasından insanı çekip sıyıracak. Kişiyi iç dünyasıyla baş başa bırakacak...
Tedavi etmez, teşhis etme imkanı sunar sadece. Tedavi uzun soluklu, daha şuurlu bir süreçtir çünkü.
Taraklı, değerini burada ortaya çıkarır. Sahte imkanların ipliğinin, ahilik tezgahında pazara çıkarıldığı mekanın adıdır Taraklı. Hem de oturduğu yerden becerir bunu. Ayak ayak üstüne atarak. Alay ederek. Cigara tellendirerek. Hadi, ödünç bir kavramla söyleyelim: “yalaza yaparak.”
Alâ kader-il imkan: mümkün olduğu kadar…
Daima bir temkin hâli vardır Taraklı’da. Kendini buna göre düzenler.
Kainat ve tüm mahlukat sonradan yaratılmıştır. Varlık, kendiliğinden olamaz, şüphesiz başka bir varlığa, yani Kâdir-i mutlaka bağlıdır, muhtaçtır. Kün (ol) demesi yetmiştir. Kâinat mümkündür. Varlık, imkan âleminde yüzmektedir.
“Buna kim âlem-i imkan derler
Olmaz olmaz deme olmaz olmaz”
Taraklı, yukarıdaki felsefeyi düşünmez, yaşar. İşte bu felsefedir sadece onu mümkün(lü) kılan şey. Modern şehirleri mümkünlü kılan şey değil. Şimdi değerli olanı bırakıp değersize teveccüh ettiği mi söyleniyor.
Korkmayın, Taraklı şehrin mümkünatına hayatta imkan vermez, çünkü “temkinli” bir yerdir Taraklı.
#
