Taşın Cazibesi

Abdurrahman ZEYNAL

Dünyanın kadim şehirlerini gezdiğinizde taştan yapılmış muhteşem anıtları görüp şaşırıp, hayret edip duygularımızı harekete geçiririz. Roma’da, Venedik’te, Babil’in asma bahçelerinde, Mısır’ın Piramitlerinde, Uzakdoğu tapınaklarında, Müslüman camilerinde taşın cazibesine kapılırız.

Dilimize pelesenk olmuş “Kalbi taşlaşmış, taş kalpli, taş gibi, başına taş düşsün, ayağın taşa değmesin, taş yerinde ağırdır, geçmişine taş atanlar geleceğe gülle atar” gibi deyimleri sıkça kullanırız. Peki, taş nedir niçin bu kadar çok kullanılır?

Yeryüzündeki bütün dillerde belki en çok kullanılan, tarihsel çağlara verilen isimler, medeniyetlerin günümüze kadar gelmesinde önemli rol oynayan maddi eserler, Hz. Âdem ile Hz. Havva’nın Mekke’de buluştuğu “Cebel-i Rahme” , Hz İbrahim ve oğlu İsmail’in yeryüzünde yaptıkları ilk mabet olan Kâbe’nin yapıldığı madde, hacıların el sürmek için olanca çaba sarf ettikleri “Hacerül Esvet” taş’dır.

Tarihçilerin koydukları isimler ile “Yontma Taş Devri”, “Cilalı Taş Devri” , yeryüzünde yapılan ilk mabedin ana maddesi taş.

İnsanların yaşama, barınma ve korunmak için yaptıkları kaya evleri, kralların öldükten sonra içine konulacakları lahitler, Firavunların binlerce insanın ölümü pahasına yaptırdıkları piramitlerde taş.

Günümüzde Yahudilerin Filistinlilere Kudüs’te yaptıkları insanlık dışı muamelenin temelinde taştan yapılmış Süleyman mabedinin varlığı.

Yeryüzünde Çinliler tarafından inşa edilen “Çin Seddi” , İstemi Kağan, Vezir Tonyukuk’un yazıp diktirdiği, Türk milletinin dilini ve insanlığa çağrısını yazdığı “Orhun Kitabeleri” de taş. Astek medeniyetinin kalıntıları, Maya uygarlığının izleri de..

“Balbal Türk mezarları”, “Selçuklu kümbetleri”, Ahlât’taki her biri şah eser olan “Ahlât Mezar Taşları”, Budist tapınakları, Hıristiyan kiliseleri, evlerde ısınmak için yapılan şömineler hep taş.

Her biri şaheser olan camilerimiz, gökyüzüne uzanan minarelerimiz, Sultan Ahmet, Süleymaniye, Selimiye, Taç Mahal da taş.

Yerli medeniyetimizin ürünü olan misafirlerin kalmak istedikleri kişinin kapısı önündeki ilk oturdukları “konak taşları”, beylerin, ağaların süvarilerin evlerinin önünde bulunan ve ata binmek için kullandıkları “binek taşları”, hamalların sırtlarında yüklerini taşırken yorulduklarında dinlenmek için kullandıkları mahalle arasındaki duvar çıkıntıları olan “hamal taşları”, kız istemeye gelenlerin hane önünde ilk oturdukları “dünürcü taşları” ve zenginlerin gecenin bir vaktinde kimselere görünmeden akçelerini bıraktıkları, ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçları kadar parayı karanlıkta alıp gittikler “sadaka taşları” da taş.

“El Hamra Sarayı”, “Top Kapı Sarayı”, kral sarayları, şatolar, kale surları ve hamam taşları, kurna taşları evet taş diyerek geçtiğimiz eşyalar sadece bunlar mı?

İnsanlık tarihi kadar eski olan ticarette alış veriş yapılırken verilen ve alınanlarda taş. Bayanların vazgeçemediği ziynet eşyaları da …

Hikâyelere, efsanelere, beddualara mesnet teşkil edilen olaylarda, inci, mercan, zümrüt taşlarını elde etmek için uğrunda çekilen eza ve cefalar, kralların savaş ilanları, zümrüt,yakut,oltu, mercan ,inci, lüle, türkuaz bunların hepsi taş..

El değirmenleri, dibek taşları, değirmen taşları köşe taşları, evlerde su biriktirmek için yapılan kurularda taş. Tarihi çeşmelerimizi süsleyen oluklarından kana kana su içtiğimiz lülelerde taş..

Kral yollarını süsleyen, nehirlerin iki yakasını birbirine bağlayan, sevdalıları kavuşturan köprüler, insan hayatının sonlanmasıyla konuldukları yer olan mezarların başına dikilen de taş

Zaman zaman bazı insanları hasta eden, börek taşları, safra taşlarını da burada zikredebiliriz. Onlarda taş.

Bayanların kulaklarını süsleyen küpeler, parmaklarındaki yakut taşı, lüle taşı, oltu taşı ve daha nice kıymetli taşlardan yapılmış yüzüklerde….

Kraliçelerin başlarına taktıkları, gelinlerin düğünde başlarındaki incili, mercanlı, yakutlu eşyalarda taş.

Allah her şeyi kulları için yaratmış kullanıldıkları yere göre anlam kazanmış.
"sonra bunun ardından kalpleriniz yine katılaştı, taş gibi; hatta daha katı oldu. Çünkü taş vardır ki, içinden ırmaklar fışkırır. Taş vardır ki yarılır da içinden sular çıkar. Taş da vardır ki, Allah korkusuyla (yerinden kopup) düşer. Allah yaptıklarınızdan hiçbir zaman habersiz değildir”. ﴾74﴿Bakara

Netice-i kelam insan hayatının vazgeçemeyeceği yaratılmış varlıktır taş.